نحوه محاسبه مالیات بر حقوق
مالیات حقوقی به عنوان جزئی از بخشهای مالیات بردرآمد است؛ پرداخت مالیات بستگی به درآمد شخص داشته و در ردیف قانون مالیاتهای مستقیم قرار گرفته است. پرداخت کنندهی حقوق وظیفهی پرداخت مالیات حقوق پرسنل خود را دارد. طبق قوانین کشور ( قانون ماده یک مالیاتهای مستقیم ) تمامی افراد اعم از افراد حقیقی و حقوقی که از راههای مختلفی مانند فعالیتهای اقتصادی، خدماتی و … درآمد دارند، مشمول پرداخت مالیات هستند. در این مقاله به بررسی نحوه محاسبه مالیات بر حقوق خواهیم پرداخت.
مالیات حقوقی
مالیات به طور کلی به دو دسته تقسیم میشود؛
- مالیات مستقیم : این نوع مالیات مستقیما از درآمد و داشتههای شخص حقیقی و یا حقوقی باید پرداخت شود. البته باید بدانید که طبق ماده 86 قانون مالیاتهای مستقیم؛ این نوع مالیات در دستهی مالیاتهای تکلیفی است؛ بدان معنا که کارفرما شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات کارمندان خود را به عهده دارد و فرد کارمند وظیفهای در قبال پرداخت مالیات بر حقوق و درآمد خود ندارند و شرکت به آسانی به کمک نرم افزارهای خاص میتواند نحوه محاسبه مالیات بر حقوق را انجام دهد. مانند : مالیات بر درآمد حقوق _ مالیات بر دارایی
- مالیات غیر مستقیم : مالیات غیر مستقیم ربطی به حقوق و درآمد فرد نداشته و به قیمت خدمات و کالا تعلق خواهد گرفت و به مصرف کننده انتقال مییابد. مانند : مالیات واردات ، مالیات بر ارزش افزوده
جدیدترین نرخ مالیات بر حقوق
قطعا میدانید که هرساله بخش مهمی از درآمدهای دولت از راه مالیات تامین میشود؛ نرخ مالیات مسئله مهمی است که در ابتدای هر سال مشمولان مالیات منتظر اعلام بخشنامهی مالیات و نحوه محاسبه آن هستند. طبق قانون مالیاتهای مستقیم ( ماده 82 ) تمامی افراد که مشغول به کار هستند و بیمه تامین اجتماعی برای آنها وجود دارد؛ باید مالیات بر حقوق را پرداخت کنند. نحوه محاسبه مالیات بر حقوق در هر سال با سال دیگر متفاوت است و طبق بخشنامهها، محاسبات اقتصادی انجام شده و مالیات برای اداره دارایی و وزارت امور اقتصادی واریز خواهد شد، لذا برای مفهوم بیشتر این موضوع به یک مثال می‌پردازیم؛
اگر تمامی پرداختی ماهیانه برای یک کارگر در ماه 7 میلیون تومان باشد، در ابتدای کار معافیت از 5 میلیون و 600 هزار تومان آن کسر خواهد شد و سپس باقیمانده آن یعنی 1 میلیون و 400 هزار تومان در نرخ مصوب ضرب میشود و میزان مالیات پرداخت آن شخص مشخص خواهد شد. عملیات کسر مالیات از حقوق قبل از اینکه حقوق به فرد پرداخت شود، انجام میگیرد. نحوه محاسبه مالیات بر حقوق برای افراد مختلف مانند کارگران، بازنشستگان، کارکنان دولتی و غیر دولتی بر حسب درآمد آنها متفاوت است.
حقوق کارگران و نحوه محاسبات مالیات بر آن
در میان تمامی مشمولان؛ مسئلهی پرداخت مالیات برای کارگران و افرادی که به صورت خدماتی و یا در کارخانهها کار میکنند، اهمیت بیشتری دارد و این موضوع به شدت مورد توجه رسانهها است ( به دلیل سطح درآمد پائینتر نسبت به سایر مشمولین ). بین مالیات حقوق کارگران و کارمندان از نظر کسر مالیات تفاوتی وجود ندارد و انجام این کار برای تمامی کارمندان و کارگران به صورت یکسان انجام میگیرد؛ اما نکته اصلی در نحوه محاسبه مالیات بر حقوق این بوده که کسر مالیات بر حسب مقدار حقوق فرد انجام خواهد شد. در واقع در ابتدای هر سال مبلغ معاف از مالیات تعیین میشود.
*برای مثال حقوق معاف از مالیات در سال 1401 برابر است با 5 میلیون و 600 هزار تومان
نکتهای که باید به آن توجه داشت این است که نحوه محاسبه مالیات بر حقوق به صورت پلهای انجام میگیرد؛ بدان معنا که افرادی که درآمد بالاتری داشته باشند باید مالیات بیشتری نیز پرداخت کنند، برای مثال در سال 1401 افرادی که حقوقشان بین 5 میلیون و 600 هزار تومان تا 15 میلیون تومان است باید حتما ده درصد پرداخت مالیات داشته باشند و افرادی با حقوق بالاتر به نسبت درصد بیشتری را باید به عنوان مالیات بپردازند.
نحوه محاسبه مالیات بر حقوق بازنشستگان
“حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده.“
متنی که در بالا نوشته شده یکی از چند بند مادهی 91 قانون مالیات بر درآمد است که در آن قانون گذار در ارتباط با معافیتهای پرداخت مالیات نوشته است؛ همانطور که خواندید در این بند آمده است که حقوق تمامی بازنشستگان از جمله بازنشستگان تامین اجتماعی باید به صورت کامل پرداخت شده و این افراد از پرداخت هرگونه مالیات بردرآمد معاف هستند.
آشنایی با درآمدهای معاف از مالیات حقوق
در مادهی 91 ق.م.م به صورت شفاف در ارتباط با معافیت مالیاتی حقوق نوشته شده که دارای 13 بند است؛ چند مورد از آن را به صورت مختصر توضیح دادهایم:
- کارمندان موسسات فرهنگی زیر نظر دولت های خارجی شاغل در ایران
- افراد خارجی که برای انجام امور فنی در ایران مشغول به کار هستند.
- اعضای هیاتهای سیاسی خارجی و نمایندگان خارجی در سایر دولتهای بینالمللی
- عیدی و پاداش آخر هر سال ( جمع آن باید برابر با یک دوازدهم میزان معافیت مالی باشد. )
- حق بیمه پرداختی برای کارکنان که کارفرما پرداخت کرده.
- و …
سخن پایانی
به طور کلی متوجه شدیم که در واقع مالیات حقوق، درصد معینی از حقوق ماهانه هر فرد بوده که باید به صندوق دولت واریز شود و برای افرادی که حقوق آنها در بازهی معاف از مالیات حقوقی است، نیاز به پرداخت این وجه نیست. با این کار به شکلهای متفاوتی هزینه های مربوط به کشور پرداخت میشود و تسهیلاتی برای شهروندان ممکن میگردد.